Leczenia chrapania i obturacyjnych bezdechów śródsennych

Czym jest chrapanie?

Chrapanie jest to zjawisko akustyczne, powstające podczas snu w wyniku wibracji tkanek miękkich, przy jednoczesnym zwężeniu górnych dróg oddechowych. Jest to częsta przyczyna przerwania snu u osoby chrapiącej i pozostałych domowników. Statystycznie częściej chrapią mężczyźni - szacuje się, że chrapie około 70% z nich. Większość chrapaczy wydaje irytujące dźwięki o różnym natężeniu, które mogą być przerwane zmianą pozycji ciała. Niektórzy chrapią zawsze i w każdej pozycji.

Chrapanie pojawia się wskutek drgań przede wszystkim wiotkiej części podniebienia miękkiego i języczka, ale również innych tkanek budujących górne drogi oddechowe. Podczas snu rozluźniają się mięśnie podniebienia miękkiego i gardła środkowego, a przy ułożeniu ciała na plecach język zapada się zwężając światło dróg oddechowych. Brak wystarczającej ilości powierza zmusza do otwarcia ust, co ułatwia tworzenie nieprzyjemnego, charakterystycznego efektu akustycznego. Wibracji tkanek miękkich i zwężeniu drogi oddechowej sprzyja otłuszczenie tej okolicy, brak wysiłku fizycznego utrzymującego prawidłowe napięcie mięśniowe jak również przyjmowanie substancji rozluźniających mięśniówkę (niektóre leki, alkohol, nikotyna i inne używki). Czynnikiem mogącym nasilać częstość i natężenie chrapania jest również pogorszona drożność nosa.

Czym są bezdechy śródsenne?

Chrapanie może być izolowanym problemem niewynikającym z żadnej innej choroby. Bardzo często jest jednak objawem współistniejącego zespołu obturacyjnych bezdechów śródsennych.

Narastające zwężenie światła gardła dolnego i środkowego utrudnia przepływ powietrza do płuc powodując stopniowe zmniejszanie się liczby i głębokości wdechów podczas snu. Okresowo poza momentami ograniczonego przepływu powietrza pojawia się coraz częściej bezdech. Pojedyncze bezdechy mogą wystąpić nawet u osoby całkowicie zdrowej, ale jeśli ich częstość rośnie mówimy o zespole obturacyjnych bezdechów śródsennych. U osoby dorosłej bezdechy nie zagrażają bezpośrednio życiu, ale utrzymując się latami prowadzą do bardzo wielu groźnych dla życia chorób.

Osoby chrapiące (i z bezdechami) często odczuwają ogólne zmęczenie, suchość w jamie ustnej i gardle, senność w ciągu dnia oraz poranne bóle głowy. Wielokrotnie rozwijają się u nich zaburzenia ze strony układu nerwowego takie jak kłopoty z koncentracją i pamięcią, osłabienie popędu seksualnego czy depresja. W konsekwencji zespół ten zmniejsza produktywność w pracy i ogranicza normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Nieleczony, prowadzi do rozwoju poważnych chorób układu krążenia, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, arytmii i kardiomiopatii.

Jak się zdiagnozować?

Osoba chrapiąca powinna udać się do lekarza, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu oceni ryzyko występowania zespołu bezdechów śródsennych. Ważne jest, aby stwierdzić czy pacjent jest, tzw. „prostym chrapaczem” czy osobą cierpiącą również na bezdechy śródsenne. Wynika to z faktu, że większość z proponowanych obecnie metod chirurgicznych w większym stopniu redukuje chrapanie niż bezdech. Zagrażający zdrowiu zespół bezdechów należy często leczyć innymi metodami jak na przykład maską CPAP. W przypadku wątpliwości, w jakim stadium choroby jest pacjent należy bezwzględnie wykonać badanie analizujące przebieg snu, czyli tzw. polisomnografię. Badanie to (możliwe do wykonania również w CDT Medicus) pozwala ocenić stopień nasilenie bezdechów oraz ich wpływ na czynność organizmu pacjenta w czasie snu.

Każdy pacjent, który chrapie powinien być zbadany przez lekarza laryngologa pod kątem obecności anomalii anatomicznych, które mogą wywoływać chrapanie i nasilać bezdechy śródsenne.

Metody leczenia chrapanie

Obecnie nie ma skutecznych metod farmakologicznych leczenia chrapania. Większość dostępnych w aptekach substancji mających pomóc osobą z tym problemem nie spełnia swojej funkcji. Pacjentom chrapiącym oraz cierpiącym na bezdechy śródsenne oferuję szerokie spektrum zabiegów chirurgicznych mających na celu poszerzenie górnej części drogi oddechowej oraz ograniczenie wibracji tkanek miękkich. Zakres planowanego zabiegu jest zawsze indywidualnie dobrany na podstawie przeprowadzonego badania laryngologicznego oraz ewentualnie wyniku polisomnografii.

Proponuję zarówno zabiegi ambulatoryjne (małoinwazyjne) wykonywane w znieczuleniu miejscowym jak również operacje wymagające hospitalizacji.

Zabiegi małoinwazyjne

• Metodą radiochirurgii pozwalają zmniejszyć oraz usztywnić tkanki miękkie (podniebienie, języczek i język) prądem o częstotliwości fal radiowych. Podczas zabiegu w podniebienie miękkie wprowadzane są elektrody, między którymi przepływają fale radiowe o wysokiej częstotliwości. Pod wpływem ich działania powstają niewielkie blizny, które unoszą i usztywniają tkanki. Usuwany jest również fragment języczka oraz nacinane podniebienie miękkie. W niektórych przypadkach głównie u osób z nadwagą zdarza się, że konieczne jest wykonanie II etapu zabiegu, w celu dodatkowej korekty anatomii gardła.
• Implanty podniebienne (ang. Pillars) – najnowsza i bardzo precyzyjna metoda usuwania chrapania polegająca na wprowadzeniu w podniebienie miękkie trzech cienkich implantów polyestrowych, które je usztywniają.

Zarówno wszczepienie implantów jak i metoda radiochirurgii są bezbolesna, a dzięki nim chrapania zostaje wyeliminowane u przeważającej liczby osób. Po wykonaniu zabiegu, czyli po koło 30-45 minutach pacjent może bezpiecznie i samodzielnie wrócić do domu.

Z uwagi na złe efekty, dużą bolesność lub bardzo wysoką cenę nie wykonuję zabiegów techniką laserową (LAUP) i metodą koblacji.

SZPITAL CDT MEDICUS W LUBINIE POSIADA CERTYFIKAT "SZPITAL BEZ BÓLU"!

Operacje redukujące chrapanie i bezdech wykonywane w znieczuleniu ogólnym:

Pacjentom ze znacznie nasilonym zespołem bezdechów śródsennych (OSAS), którzy nie tolerują maski CPAP proponuję plastykę gardła środkowego, podniebienia miękkiego i języczka z ewentualną tonsillektomią i redukcją języka metodą klasycznej chirurgii (m.in. uvulopalatofaryngoplastyką, faryngoplastyką boczną i poszerzoną).

We wszystkich przypadkach rozważyć należy również udrożnienie jamy nosa (np. septoplastyką, mukotomię czy usunięcie polipów).

Zalecenia przed zabiegiem wykonywanym w trybie ambulatoryjnym

Pacjent przed zabiegiem powinien pozostać na czczo około 2-3 godzin. Leki, które przyjmujesz z powodu chorób przewlekłych stosuj jak dotychczas. Jedynym odstępstwem są leki przeciwkrzepliwe, których przyjmowanie należy zmienić po konsultacji z prowadzącym lekarzem internistą. W przypadku przyjmowania pochodnych kwasu acetylosalicylowego (np. Acardu, Polocardu, Aspiryny) należy odstawić ten lek na 5 dni przed zabiegiem.

Osoby o niskim progu bólu mogą 2 h przed zabiegiem zażyć 2 tabletki Ibuprofenu. Podczas znieczulenia bardzo cienką igłą obstrzykuję miejsca, w których będzie przeprowadzany zabieg (tj. podniebienie miękkie i języczek) preparatem Ubistesin Forte(artykaina 4% z adrenaliną 1:100tys.). Tak przeprowadzone znieczulenie miejscowe zapewnia pacjentowi komfort oraz gwarantuje zniesienie dolegliwości bólowych związanych z wykonaniem zabiegu.

Zalecenie po zabiegu wykonywanym w trybie ambulatoryjnym

Po upływie godziny po zabiegu można spożywać posiłki. Osoby pracujące głosem powinny ograniczyć wysiłek głosowy przez okres około pięciu dni. Przez około 14 dni należy wystrzegać się intensywnego wysiłku fizycznego (joggingu, jazdy na rowerze, siłowni, aerobiku, basenu itp.) oraz nadmiernej ekspozycji na wysoką temperaturę (sauny, łaźni, gorących kąpieli). Przez 10 dni należy unikać posiłków bardzo gorących, pikantnych, kwaśnych oraz pokarmów o ostrych krawędziach (np. chipsów, frytek, skórek chleba) i alkoholu.

Po zabiegu nie ma bezwzględnej potrzeby stosowania jakichkolwiek leków. Jednakże dolegliwości bólowe mogą zmusić pacjenta do przyjęcia leków p/bólowych. W przypadku niewielkiego bólu wystarczające może być połknięcie tabletki Paracetamolu, Ibuprofenu lub Pyralginy najwygodniej w formie rozpuszczalnego proszku (saszetki).

W przypadku braku poprawy, w razie utrzymywania się bólu przyjmij lek przepisany przez lekarza. Można też dodatkowo 5-6x dziennie przez 14 dni spryskiwać jamę ustną i gardło np. preparatem Orofar aer., Tantum Verde aer. lub ssać odpowiedniki w postaci tabletek. Dużą ulgę przynosi spożywanie lodów i chłodnych napojów!

Powikłania

Podczas zabieg

Metoda radiochirurgii jest praktycznie bezkrwawym zabiegiem. Dochodzi tu jednak do przerwania ciągłości tkanek tak, więc jak przy każdym zabiegu może pojawić się krwawienie z miejsca nakłucia lub przecięcia tkanek. Niewątpliwą zaletą tej metody jest to, że umożliwia ona natychmiastowe zamknięcie (koaguluję) krwawiącego naczynia.

Po zabiegu

Po zabiegu wykonywanym metodą radiochirurgii dolegliwości w obrębie gardła (ból podczas jedzenia i picia, często promieniujący do uszu, uczucie drapania i przeszkadzania w gardle, nieprzyjemny zapach) trwają zwykle około 4-7 dni, ale mogą utrzymać się nawet do 2 tyg. Przez kilka dni po zabiegu z powodu zmian obrzękowych w obrębie gardła brzmienie głosu może być czasowo zmienione a pacjent może mieć wrażenie trudniejszego oddychania. Przez okres ok. 10-14 dni w miejscu wykonanego zabiegu mogą być widoczne białawo-żółte naloty (tj. włóknik), przypominające nieco anginę. Obecność nalotu jest przejawem prawidłowego procesu gojenia i nie wymagają stosowania antybiotyków. W tym okresie w szczególności podczas jedzenie może pojawić się ślad krwi w ślinie. Zdarza się to jednak sporadycznie i w większości przypadków związane jest z nieprzestrzeganiem opisanych wyżej zaleceń. Bardzo rzadko występującym, objawem ubocznym jest zarzucanie spożywanych płynów do jamy nosa. Objaw ten pojawić się może w pierwszych dniach po zabiegu, po czym mija bezpowrotnie maksymalnie po 6-8 tyg. Przewagą metody radiochirurgii nad metodami tradycyjnymi (klasyczna chirurgia czy nóż elektryczny) jest minimalna zmiana struktury tkanek podniebienia, przez co ryzyko najcięższych powikłań jest niewielkie.

Powyższe powikłania nie występują po metodzie implantów podniebiennych przy zastosowaniu, których występuje jednak ryzyko wypadnięcia implantuj.

W razie wystąpienia niepokojących Panią/Pana dolegliwości proszę o kontakt z recepcją CDT MEDICUS lub bezpośrednio ze mną.

Każdego pacjenta zapraszam na bezpłatną wizytę kontrolną.

Marcin Frączek

CDT MEDICUS, Lubin

MEDIX, Wrocław